Kary umowne to zapisy w umowie, które pozwolą na obciążenie strony, która nie wywiązuje się z umowy bądź robi to w sposób nienależyty, koniecznością zapłaty określonej sumy pieniężnej. Stanowią zatem sposób na zmobilizowanie danej strony umowy do prawidłowego i terminowego wykonania zobowiązania. Co istotne, zapłata kary umownej, co do zasady, nie zwalnia przy tym takiej strony z konieczności wykonania zobowiązania. Jakie wymagania należy spełnić, by prawidłowo zastrzec karę umowną? Aby prawidłowo zastrzec karę umowną należy w sposób jasny określić zobowiązanie, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie rodzi obowiązek zapłaty kary umownej oraz wskazać kwotę, jakiej zapłata będzie konieczna w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy. Kara umowna powinna zostać zastrzeżona w określonej sumie, tj. w pieniądzu, w taki sposób, aby jej finalne wyliczenie było możliwe. Górna granica kary umownej Kwota zastrzeżonej kary umownej nie powinna być rażąco wygórowana. Nie może ona prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia jednej ze stron umowy – musi być adekwatna do charakteru danej umowy. Nie istnieją przepisy ustanawiające górną granicę kary umownej, należy mieć jednak na uwadze, że w przypadku nadmiernie wygórowanej kary, strona obciążona karą, będzie mogła żądać jej zmniejszenia. Kara umowna tylko za zobowiązania niepieniężne
Co istotne, kary umowne mogą być zastrzeżone jedynie w przypadku zobowiązań niepieniężnych. Tym samym kara umowna zastrzeżona np. za zwłokę w zapłacie wynagrodzenia jest niedopuszczalna – nieważna. Odszkodowania za zwłokę w zapłacie określonej sumy pieniężnej można dochodzić w formie odsetek za opóźnienie. Co w sytuacji, gdy rzeczywiście poniesiona szkoda jest wyższa niż zastrzeżona kara umowna? W praktyce szkoda spowodowana przez jedną ze stron może przewyższyć kwotę zastrzeżonej kary umownej. Co do zasady, dochodzenie odszkodowania za szkodę w wyższej w wysokości niż kara umowna jest niedopuszczalne. Dlatego też, tak ważnym jest, aby w umowie zawrzeć klauzulę, zgodnie z którą strony umowy dopuszczą taką możliwość. Podsumowując, kara umowna jest jedną z najlepszych form zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy, pozwalającą na pociągnięcie do odpowiedzialności strony, która nie wykonuje umowy bądź robi to w sposób nienależyty. Aby jednak postanowienia dotyczące kary umownej okazały się ważne i skuteczne, istotnym jest ich prawidłowe sformułowanie tj. właściwe określenie sposobu wyliczenia wysokości kary umownej i zobowiązania, za którego niewypełnienie będzie przewidziana kara umowna.
